‘De meeste ouders willen een betere toekomst voor hun kind, ook al zijn er in het verleden zaken fout gelopen’
Bij stap 5 ga je zelf aan de slag om de veiligheid binnen het gezin te herstellen wanneer de thuissituatie onveilig is en de ouders bereid zijn om hieraan te werken.
Aandachtspunten
- Creëer een veilige situatie voor de kinderen. Ga zelf met de cliënt aan de slag of betrek een gepaste hulpvoorziening.
- Zie verder
- Ga naar fiche partnerorganisaties
- Ga aan de slag met de context van de cliënt en betrek het hele gezin.
- Installeer indien nodig ook hulp voor de kinderen.
- Wanneer nodig kan je telefonisch (anoniem) contact opnemen met het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK) en/of het Ondersteuningscentrum Jeugdhulp (OCJ).
- Bespreek het ouderschap regelmatig opnieuw met de cliënt, en blijf alert voor verontrustende signalen.
- Noteer de voortgang in het cliëntdossier.
Hoe kan je zelf de veiligheid herstellen?
Enkele eenvoudige zaken die je als hulpverlener zelf kan doen om de veiligheid te herstellen:
- Zoek uitzonderingen. In geen enkel gezin is het altijd en overal onveilig. De sleutel tot verandering ligt in deze uitzonderingen. Kijk naar de momenten waarop de situatie wel veilig is en probeer te achterhalen waarom het dan wel lukt. Bv. op sommige momenten hebben jullie veel plezier samen. Hoe komt het dat het dan wel leuk is? Wat doen jullie dan? Misschien kunnen jullie dit vaker doen?
- Zoek naar details. Oplossingen ontstaan altijd uit details, nooit uit algemeenheden. Maak de onveiligheid zo concreet mogelijk. Bv. soms lukt het jou wel om de kinderen aan de schoolpoort op te halen en eten klaar te maken! Wanneer is dat? Wat maakt dat het jou op dat moment wel lukt? Wat kan jou helpen om dit in de toekomst vaker te doen?
- Formuleer de zorgen zo concreet mogelijk. “Ik maak me zorgen” is niet concreet. “De kinderen kregen deze week drie keer geen eten mee naar school” is wel concreet. Dit biedt meteen aanknopingspunten om tot verandering te komen.
- Ga na wat de ouder zelf wil. Het kan thuis alleen veiliger worden als de ouder hier ook van overtuigd is en wil meewerken. Wat willen ouders zelf bereiken of veranderen? Bv. wat zou je zelf willen veranderen om het thuis beter te maken? Wat heb je nodig om dat te doen? Wie kan je hierbij helpen?
- Schakel het netwerk in. Familie, buren, vrienden spelen een belangrijke rol om de veiligheid thuis te vergroten. Maak afspraken met relevante personen uit de context van de cliënt om toezicht te houden op de veiligheid van de kinderen. Vraag personen uit de ruimere gezinscontext om bij te springen wanneer de primaire verzorger ziek, gespannen of niet beschikbaar is. Noteer de naam van enkele veiligheidsmensen met wie het kind of de jongere contact kan opnemen in geval van problemen.
- Het is belangrijk dat hulpverleners hun professionele en persoonlijke grenzen niet overschrijden en meer doen dan waarvoor ze zich bekwaam voelen. Bij twijfel of wanneer men zich niet prettig voelt bij de situatie, is het aangewezen om iemand anders in te schakelen die kan helpen of de situatie overneemt, bv. een collega of externe voorziening met meer expertise.
Wanneer een cliënt en zijn gezin nood hebben aan extra ondersteuning, kan je als hulpverlener diverse partners uit de jeugdhulp inschakelen naargelang de ernst van de situatie.
De meest laagdrempelige voorzieningen binnen de jeugdhulp zijn:
De Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW);
- In het CAW kunnen cliënten terecht voor alle vragen en problemen over welzijn (relaties, persoonlijke problemen, financiële of materiële problemen en vragen in verband met criminaliteit). Het CAW is laagdrempelig en biedt onthaal, begeleiding, crisishulp en opvang aan mensen van alle leeftijden.
Contact met een CAW?
De regionale teams van Kind & Gezin;
- Gezinnen met kinderen tussen 0 en 3 jaar kunnen bij de regioteams van Kind en Gezin terecht voor gezinsondersteuning op maat. Ouders kunnen er terecht met al hun vragen over het ouderschap, ook als de dingen niet lopen zoals verwacht. Deze dienstverlening is gratis en op maat van elk gezin.
Contact met een regioteam Kind & Gezin?
De Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB).
- In het CLB kunnen kinderen, jongeren en ouders terecht voor informatie, hulp en begeleiding over volgende vier domeinen: leren en studeren, schoolloopbaanbegeleiding, preventieve gezondheidszorg, psychosociaal functioneren.
Contact met een CLB?
Zij vervullen de rol van brede instap.
Kinderen, jongeren, ouders en professionelen kunnen bij deze voorzieningen terecht met al hun vragen. Voorzieningen uit de brede instap bieden onthaal, vraagverheldering, aanbodverheldering en kortdurende hulpverlening aan en doen gerichte verwijzingen. Zij kennen het hulpverleningsaanbod voor minderjarigen en hun ouders zeer goed en zijn een ideale partner om in de stappen 4 tot 6 te betrekken.
Er bestaan verder nog andere zeer interessante partners:
Eén gezin één plan (1G1P)
Kinderen, jongeren en hun ouders maken steeds meer gebruik van de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. De jeugdhulp schuift dus steeds dichter bij de gezinnen. Ook kennen de crisisnetwerken een sterke aantrekking voor vragen naar directe ondersteuning. Om deze trend te keren en gezinnen te ondersteunen – ook in wachtperiodes -, wordt meer geïnvesteerd in een snelle en voldoende nabije jeugdhulp. Met als vertrekpunt ‘1 gezin = 1 plan’. Dat heeft geleid tot het vormen van regionale samenwerkingsverbanden jeugdhulp.
Er zijn 16 regionale samenwerkingsverbanden actief die heel Vlaanderen en Brussel dekken. Deze samenwerkingsverbanden krijgen 24 miljoen euro om gezinnen te begeleiden en een sterk netwerk uit te bouwen rond deze hulpverlening aan gezinnen.
Meer info vind je op:
Positieve Heroriëntering
Positieve heroriëntering staat voor een a-typische rechtstreeks toegankelijke kortdurende mobiele begeleiding die bestaat uit een traject van maximaal 4 maanden dat aangeboden wordt aan gezinnen met kinderen tussen 0 en de 18 jaar waar er sprake is van een verontrustende opvoedingssituatie.
Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg
Een centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG) biedt medisch-psychiatrische en psychotherapeutische hulpverlening aan mensen met ernstige psychische problemen. Elk CGG heeft een aparte werking voor kinderen en jongeren, volwassenen, en ouderen. Een CGG is georganiseerd in meerdere teams op verschillende vestigingsplaatsen. Elk team bestaat uit 1 of meerdere psychiaters, psychologen en maatschappelijk werkers.
De hulpverlening in een CGG gebeurt tijdens consultaties. Er is geen opname of verblijf.
Daarnaast kan een CGG ook
- specifieke vormen van zorg aanbieden (bv. alcohol-, drugs- en suïcidepreventie, forensische hulpverlening, verslavingszorg, hulpverlening aan personen met een handicap en bijkomende psychische problemen …);
- samen met andere partners meewerken aan projecten, gericht op specifieke doelgroepen of thema’s (bv. psychiatrische zorg in de thuissituatie, vroegdetectie van psychiatrische stoornissen, Buddywerking Vlaanderen, projecten rond familiaal geweld of kindermishandeling, projecten rond de invoering van een eerstelijnspsychologische functie, alternatieve gerechtelijke maatregelen, arbeidszorg …)
- ondersteuning en consulten bieden aan andere organisaties in de zorg en hulpverlening zoals voorzieningen Bijzondere Jeugdzorg, gevangenissen, woonzorgcentra/rust- en verzorgingstehuizen, CAW …
Er zijn 20 centra voor geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen en Brussel. Alle centra worden door Zorg en Gezondheid erkend. De contactgegevens vind je hier.
