“Veel ouders stellen zich vragen over hun rol als ouder en zijn bezorgd over de impact van hun problemen op het welzijn van hun kind, maar durven dit zelf niet ter sprake brengen.”
Je voert een gesprek over de kinderen en het ouderschap vanuit een open geïnteresseerde houding. Deze stap vindt idealiter plaats bij het eerste gesprek.
Aandachtspunten
- Geef aan dat het thema kinderen en ouderschap een standaard onderdeel is van de behandeling.
- Vraag tijdens de intake of de cliënt zorg draagt voor kinderen of een kind verwacht:
- Minderjarige kinderen in huis heeft.
- De zorg voor de kinderen met iemand anders deelt.
- Een (ex) partner heeft met kinderen waarmee hij geregeld contact heeft.
- Zwanger is of samen met een partner een kind verwacht.
- Knoop op positieve wijze met de cliënt een gesprek aan over de kinderen en zijn rol als ouder.
- Vergeet bij een opname/verblijf niet na te vragen of er opvang voor de kinderen geregeld is.
- Noteer in het dossier relevante informatie met betrekking tot de kinderen: het aantal kinderen, hun geboortedatum, hun naam en of ze permanent bij de cliënt verblijven.
Vragen naar ouderschap en de kinderen
Het is belangrijk dat ouders het gevoel krijgen dat ze in alle vrijheid over de kinderen en hun ouderschap kunnen praten. Wanneer ze hiervoor voldoende veiligheid voelen, zullen ze problemen makkelijker ter sprake brengen en kan steun sneller ingeschakeld worden. Bovendien is ouderschap een essentieel onderdeel van iemands identiteit en voelen cliënten zich meer gezien als persoon wanneer ouderschap een plaats krijgt binnen de gesprekken.
Hoe kan je op een open en niet-controlerende manier naar de kinderen en het ouderschap vragen?
Let als hulpverlener op je houding en houd rekening met volgende tips:
- Stel open vragen. Dit zijn vragen die beginnen met wie, wat, waar, hoe en wanneer. Gesloten vragen wekken de indruk van een verhoor en kunnen weerstand oproepen.
- Problematiseer niet. Geef de cliënt niet het gevoel een slechte ouder te zijn, maar spreek de cliënt op een positieve en bekrachtigende manier aan over de kinderen. Ga op zoek naar dingen die goed lopen en geef hier erkenning aan.
- Stigmatiseer niet. Ga ervan uit dat iedere ouder het beste voor zijn kinderen wil. Ouders voelen vooroordelen aan, wat een nefaste invloed heeft op het verloop van het gesprek.
- Veroordeel en verwijt niet. Wees mild tegenover je cliënt. Toon interesse en begrip en vel niet te snel een oordeel. Wanneer er problemen zijn, bedenk dan dat deze eerder een gevolg zijn van ‘niet kunnen’ in plaats van ‘niet willen’.
- Controleer niet. Zorg ervoor dat het gesprek niet op een ondervraging over de opvoedcapaciteiten lijkt.
- Wees transparant. Leg ouders uit dat het niet de bedoeling is om de informatie verkregen tijdens het gesprek door te spelen aan derden. Wanneer een verwijzing naar een andere instantie nodig blijkt, wees hierover dan eerlijk tegen de ouders en ondersteun hen hierin.
- Wees oprecht geïnteresseerd. Toon interesse – niet enkel in het welzijn van de kinderen maar ook in hoe de cliënt het ouderschap ervaart.
Voorbeeldvragen:
- Welke personen zijn belangrijk in jouw leven en op welke manier?
- Hoe ervaar jij de vele rollen die je in het leven te vervullen hebt? Je rol als partner, moeder of vader, dochter of zoon, collega of werknemer, vriend of vriendin, etc.?
- Hoe loopt het in je gezin? Wat loopt er goed en wat loopt er minder goed?
- Wat maakt dat het goed loopt? Wat maakt dat het minder goed loopt?
- Hoe gaat het met de opvoeding van de kinderen? In welke leeftijdsfase zitten ze en wat is er nu vooral aan de orde in hun opvoeding?
- Sommige mensen putten kracht uit het ouderschap. Voor anderen is het een belasting, ze hebben het gevoel dat ze als ouder falen. Hoe ervaar jij het ouderschap? Hoe vind je het om kinderen te hebben?
- Waar loop je zelf als ouder tegenaan en wat loopt er goed?
- Zou je hulp kunnen gebruiken bij de opvoeding van de kinderen? Wat zou voor jou helpend zijn?
- Zijn er mensen in je netwerk die je helpen bij de zorg voor de kinderen?