Volgens het decreet Integrale Jeugdhulp is er sprake van verontrusting wanneer de ontwikkelingskansen van een minderjarige bedreigd zijn.
Dat kan het geval zijn als de provisie-, protectie- of participatierechten van de minderjarige worden geschonden. Maar ook als de psychische, fysieke of seksuele integriteit van een minderjarige of één of meer gezinsleden wordt aangetast.
Een aantal begrippen uit deze definitie lichten we even toe:
Risicofactoren bij de ouder en het gezin:
Risicofactoren bij het kind:
Risicofactoren in de omgeving:
Beschermende factoren voor de ouder en het gezin:
Beschermende factoren voor het kind:
Beschermende factoren in de omgeving:
In Vlaanderen maken heel wat hulpverleners gebruik van de Lijst voor Screening en Interventie Keuze (SIK-lijst) voor een risico-inschatting van de thuissituatie en om op basis hiervan tussen te komen of te verwijzen (zie bijlage 3). De SIK-lijst levert echter geen genormeerde scores op. Het is eerder een theoretisch gefundeerd hulpmiddel voor de praktijk. Daarnaast bestaan er meer geavanceerde risicotaxatie-instrumenten om verontrusting te signaleren en eventuele blinde vlekken in kaart te brengen. Er zijn verschillende Nederlandstalige risicotaxatie-instrumenten, maar de meeste kennen een lage validiteit en betrouwbaarheid. Toch kunnen ze helpen om de blik te verruimen met aandacht voor relevante signalen en beschermende factoren, wat noodzakelijk is om tot een gefundeerde mening te komen en een subjectief oordeel expliciet te maken.
De instrumenten helpen ook bij de bespreking van de situatie met de collega’s en de cliënt. Het Licht Instrument Risicotaxatie Kindveiligheid (LIRIK) wordt in Vlaanderen het vaakst door hulpverleners gebruikt (zie bijlage 4). De LIRIK maakt een inschatting van de huidige veiligheidssituatie van het kind en van de toekomstige risico’s. LIRIK helpt bij het inzichtelijk maken van de balans tussen risico- en beschermende factoren. Een nadeel is dat het instrument geen handvatten aanreikt over hoe zwaar hulpverleners risicofactoren moeten wegen. De professional bepaalt uiteindelijk zelf hoe hij de risicofactoren inschat om tot een eindoordeel te komen
Geen enkel instrument is in staat om op accurate wijze te bepalen of een opvoedingssituatie verontrustend is. Ze geven enkel richting. Houd daarom rekening met deze aandachtspunten:
Hulpverleners die nood hebben aan het advies van een expert om de situatie in te schatten, kunnen een beroep doen op de consultfunctie van de twee gemandateerde voorzieningen: de Vertrouwenscentra Kindermishandeling en de Ondersteuningscentra Jeugdhulp. Consultgesprekken verlopen telefonisch en gebeuren op basis van anonieme cliëntgegevens. Hier telefoonnummers geven.
Wat is een consult?
Wat is een consult niet?
Tips: